تهویه مطبوع فرآیندی است که در آن هوای تازه تامین شده از بیرون با هوای داخل برگشتی مخلوط شده و بعد از فیلتراسیون ، تنظیم دما و رطوبت آن در محیط داخل ساختمان با سرعت و جهت دلخواه توزیع می شود. سیستم تهویه مطبوع از تعدادی دستگاه تشکیل شده که به صورت منظم و در سیکل بسته که دائما در حال تکرار است کار می کند. تهویه مطبوع همچنین با نام ایرکاندیشن نیز شناخته می شود.
امروزه يک مجموعه تاسيساتی تهويه مطبوع بايد قادر باشد علاوه بر تامين دمای مورد نظر، رطوبت و چرخش هوا را نيز در محدوده مورد نظر تامين كند و همچنين بايد ميزان كيفيت هوای فضای مورد نظر را جهت حفظ سلامت كاربران آن (با فیلتراسیون مناسب) تامين كند. طراحان سيستمهای تهويه مطبوع و تبريد پارامترهای بسياری را در طراحی در نظر می گيرند تا خواستههای كاربران و سطح آسایش استاندارد را برآورده سازند.
۱ . ساختمان های سازمانی مانند بیمارستان ها و خانه های پرستاری
۲ . ساختمان های تجاری مانند ادارات ، فروشگاه ها و مراکز خرید
۳ . ساختمان های مسکونی مانند ساختمان های مسکونی تک واحدی ، چند واحدی ، ساختمان های بلند و برج
۴ . سالن ها و سوله های تولیدی و انبار محصولات
۵ . و هر نوع ساختمان یا سوله ها و سالن های دیگر مانند سینما ، سالن ورزشی ، هتل ، ساختمان آموزشی و …
یک سیستم تهویه می تواند شامل یک یا چند مورد از دستگاه های زیر باشد. سیستم سرمایش می تواند با سیستم گرمایش آن در یک مجموعه یکپارچه و یا جدا از هم قرار بگیرند.
۱ . انواع چیلر و مینی چیلر
۲ . بویلر یا کوره هوای گرم یا دیگ آب گرم و بخار
۳ . سیستم سرمایشی و گرمایشی GHP
۴ . سیستم سرمایشی و گرمایشی VRF
۵ . داکت اسپلیت و اسپلیت
۶ . اکونوپک
۷ . پکیج یونیت پشت بامی
۸ . دستگاه زنت
۹ . برج خنک کننده
۱۰ . انواع فن کویل
۱۱ . هواساز
۱۲ . یونیت هیتر
۱۳ . ایرواشر
و سایر تجهیزات مانند انواع مبدل حرارتی، لوله کشی های آب و مبرد، پمپ ها، تجهیزات کنترلی و …
اکثر دستگاه های سرمایشی و گرمایشی ذکر شده یا بر پایه سیکل تبرید و یا بر پایه تماس مستقیم هوا با آب (سیستم های تبخیری) کار می کنند. بنابرین شناخت اصول اولیه تبرید در واقع باعث شناخت نحوه عملکرد اکثر دستگاه های سرمایشی و گرمایشی می شود.
کمپرسور یکی از اجزای اصلی سیکل تبريد است كه سمت فشار بالا و فشار پايين سيستم تبريد را از يكديگر تفكيک می كند . کمپرسور در واقع نقطه شروع سمت فشار بالا به شمار می رود و در ورودی آن، گاز مبرد با دما و فشار پايين تحت تراکم قرار می گيرد و در نتيجه در خروجی آن،دما و فشار مبرد افزايش می يابد. می توان گفت كه در واقع كمپرسور وسيله ای است كه گاز با فشار پايين را از خط مكش دريافت نموده و آن را به گاز داغ با فشار بالا تبديل می كند و آن را به سمت کندانسور جاری می کند.
۱ . كمپرسورهای سيلندر پيستونی – در دو نوع قابل تعمیر و غیر قابل تعمیر
۲ . كمپرسورهای اسكرال (حلزونی) – معمولا مورد استفاده در تناژهای تبرید کم
۳ . كمپرسورهای اسكرو (مارپیچی)
۴ . کمپرسورهای سانتریفیوژ (گریز از مرکز) – معمولا برای استفاده در تناژهای بالا و نیز کارکرد با حداکثر توان در بیشتر سیکل کاری خود
کندانسورها معمولا در دو نوع هستند.
۱ . کندانسور آبی (آب خنک)
۲ . کندانسور هوایی (هوا خنک)
کندانسور گاز مبرد را تقطير نموده (با گرفتن حرارت از آن توسط آب یا هوا) و آن را به مايع تبديل می كند.
فشار مبرد پس از عبور از شير انبساط يا شير تقليل فشار كاهش يافته و سپس به اواپراتور ارسال می شود. با کاهش فشار، مبرد که به شکل مایع است با گرفتن حرارت از محیط اطراف خود در اواپراتور (از هوا یا آب) تبخیر می شود. شیر انبساط معمولا در دو نوع موجود است.
۱ . شیر انبساط الکترونیکی
۲ . شیر انبساط ترموستاتیکی
مبرد پس از گذر از شیر انبساط، وارد اواپراتور می گردد و درون لوله های آن جریان می یابد. اواپراتور یا در آب غوطه ور است و یا درون یونیت های داخل ساختمان مانند فن کویل جاسازی می شود. اگر درون آب غوطه ور باشد، باعث کاهش دمای آب شده و آب سرد با پمپ به یونیت هایی مانند هواساز پمپاژ می شود. اگر درون یونیت های داخل ساختمان جاسازی شود، هوای دمیده شده توسط فن را خنک می کند. زیرا مبرد جاری در لوله های آن که دچار افت فشار شدیدی شده، تمایل زیادی به گرفتن حرارت از محیط و تبخیر شدن دارد.